Is er behoefte aan het instituut De Nederlandse Toezichthouder?
Hoe
De aanleiding
Ervaring heeft geleerd dat de titel toezichthouder op cruciale momenten een wassen neus blijkt te zijn. Op het moment dat door leden van verenigingen en belanghebbenden van stichtingen van een toezichthouder rekening en verantwoording wordt geëist, blijkt al te vaak dat men de vereiste gegevens niet kan of slechts na aandringen wil overleggen.
Ook worden bij navraag ongewenste verbanden tussen eigen en andere besturen en met derden zichtbaar, blijven ingrijpende verenigingsgebonden ontwikkelingen door schimmige constructies onzichtbaar.
Daardoor worden leden / belanghebbenden van tal van Nederlandse verenigingen en stichtingen jaar in, jaar uit structureel onkundig gehouden van (de financiële gevolgen van) ontwikkelingen die binnen hun organisaties plaatsvinden en derhalve niet zelden financieel gedupeerd dan wel gebruuskeerd.
Daardoor worden leden / belanghebbenden van tal van Nederlandse verenigingen en stichtingen jaar in, jaar uit structureel onkundig gehouden van (de financiële gevolgen van) ontwikkelingen die binnen hun organisaties plaatsvinden en derhalve niet zelden financieel gedupeerd dan wel gebruuskeerd.
Het antwoord
De – nieuwe – Stichting ‘De Nederlandse Toezichthouder’ wil in deze omissie voorzien. Zij wil zich ervoor inzetten om de overheid ervan te overtuigen dat er ook voor de non-profit sector – sterker nog: juist voor de non-profit sector – voor de 400.000 stichtingen en verenigingen die Nederland telt, een centrale toezichthouder hard nodig is.
De Toezichthouder maakt zich tevens sterk voor de oprichting van een Centrale Toezichtraad. Een raad waar alle Nederlandse toezichthouders, overheid en privaat, bij aangesloten moeten zijn, willen zij zich toezichthouder mogen noemen. Samen stellen zij een toezichtconvenant op. Het convenant zal de “grondwet” van de toezichthouding moeten zijn waarin de uniforme werkwijze, werkmethoden en richtlijnen zijn vastgelegd.
De Toezichthouder maakt zich tevens sterk voor de oprichting van een Centrale Toezichtraad. Een raad waar alle Nederlandse toezichthouders, overheid en privaat, bij aangesloten moeten zijn, willen zij zich toezichthouder mogen noemen. Samen stellen zij een toezichtconvenant op. Het convenant zal de “grondwet” van de toezichthouding moeten zijn waarin de uniforme werkwijze, werkmethoden en richtlijnen zijn vastgelegd.
Hierin staat:
- Hoe vaak wordt toezicht gehouden,
- Op welke onderdelen wordt toezicht gehouden,
- Welke soort verslaglegging wordt aangehouden,
- Voor wie is de verslaglegging bestemd,
- Wie benoemt de toezichthouder en hoe,
- Wie controleert de toezichthouder,
- Wie ontslaat de toezichthouder,
- Wie controleert de toezichthouder,
Indien de toezichthouders handelen tegen de inhoud van het convenant, kunnen zij uit hun functie worden gezet. De Centrale Toezichtraad fungeert tevens als vraagbaak voor wie in Nederland een vereniging of stichting wil oprichten. Of treedt op als onafhankelijke mediator.
toezicht
Centrale Toezichtraad
een orgaan, een convenant
Non-profit wetgeving
De Nederlandse Toezichthouder wil zich er voor inzetten om de overheid ervan te overtuigen de wetgeving voor verenigingen en stichtingen regelmatig aan de actualiteit te toetsen en aan te passen. Te verbeteren en/of uit te breiden; En bij haar aangesloten verenigingen en stichtingen te verplichten een aantal essentiële bepalingen standaard op te nemen in de statuten en huishoudelijke reglementen.
Tot de taken van De Nederlandse Toezichthouder zullen, naast toezicht op de financiële verslaglegging, ook behoren controle op het functioneren van verenigingen en stichtingen, zoals op de bestuurlijke structuren en de in- en externe communicatie. Controle op nut en noodzaak van organisatiewijzigingen en toezicht op transparantie van bijvoorbeeld wettelijk verplichte ledenbijeenkomsten zijn daar onlosmakelijk mee verbonden.
Tot de taken van De Nederlandse Toezichthouder zullen, naast toezicht op de financiële verslaglegging, ook behoren controle op het functioneren van verenigingen en stichtingen, zoals op de bestuurlijke structuren en de in- en externe communicatie. Controle op nut en noodzaak van organisatiewijzigingen en toezicht op transparantie van bijvoorbeeld wettelijk verplichte ledenbijeenkomsten zijn daar onlosmakelijk mee verbonden.
Het Doel
Doel van dit alles is de Nederlandse burger te informeren en leden en besturen van verenigingen en stichtingen te ondersteunen bij het uitoefenen van hun lidmaatschapsrechten en -plichten. Als adviseur kan zij aanbevelingen doen op tal van gebieden zoals getrapt bestuur, gebruik van sociale media, het indienen van WOB-verzoeken. Als vraagbaak zal zij regelmatig informatieavonden beleggen voor de aangesloten leden, bijvoorbeeld over het juridische onderscheid tussen vereniging en onderneming als rechtspersoon; veel verenigingen lijken immers op ondernemingen, met honderden miljoenen aan activa, directeuren en verenigingsbureaus met tientallen medewerkers.
Met de instelling van De Nederlandse Toezichthouder voor Verengingen en Stichtingen wordt naar verwachting voldaan aan de dringend gevoelde behoefte naar meer geformaliseerde duidelijkheid inzake lidmaatschapsrechten en -plichten.
Met de instelling van De Nederlandse Toezichthouder voor Verengingen en Stichtingen wordt naar verwachting voldaan aan de dringend gevoelde behoefte naar meer geformaliseerde duidelijkheid inzake lidmaatschapsrechten en -plichten.